Bandażowanie przy obrzęku limfatycznym – po co się je stosuje i jakie są alternatywy?

Czas czytania: około 5 minut

Bandażowanie przy obrzęku limfatycznym – po co się je stosuje i jakie są alternatywy?

Obrzęk limfatyczny to stan, w którym dochodzi do gromadzenia się płynów limfatycznych w tkankach. Może być spowodowany uszkodzeniem układu limfatycznego lub zaburzeniem jego pracy. Leczenie jest długie, skomplikowane i wieloetapowe. Jedną ze skutecznych metod działania jest bandażowanie wielowarstwowe, które pomaga uporać się z objawami i poprawić jakość życia pacjentów. Wyjaśniamy, jak powinno wyglądać bandażowanie przy obrzęku i jakie są inne metody leczenia.

Po co bandażuje się nogi lub ręce przy obrzęku limfatycznym? 

Bandażowanie to rodzaj kompresjoterapii, która jest nieodłącznym elementem Kompleksowej Terapii Przeciwobrzękowej (KTP), czyli złotego standardu postępowania w przypadku obrzęków limfatycznych. Na KTP składają się: 

  • manualny drenaż limfatyczny,
  • kompresjoterapia,
  • ćwiczenia,
  • edukacja,
  • profilaktyka. 

Bandażowanie stosuje się w pierwszej fazie leczenia, w której głównym celem jest redukcja obrzęku. Gdy stan zostaje ustabilizowany, używa się wówczas gotowej odzieży uciskowej np. pończoch czy rajstop uciskowych. 

Bandażowanie sprawdza się również w przypadku bardzo dużych obrzęków tzw. słoniowacizny, gdy nie można dobrać odpowiedniego rozmiaru odzieży. 

Zabieg ten ma podwyższać ciśnienie tkankowe i ułatwiać działanie pompy stawowo-mięśniowej, przez co wzrasta objętość transportowanych płynów i tym samym zmniejsza się obrzęk. Poprzez zapewnienie ciągłego ucisku na obszar dotknięty obrzękiem, pomaga utrzymać prawidłowy przepływ limfy i zmniejszyć rozległość obrzęku.

Podkolanówki uciskowe – alternatywa dla bandażowania przy obrzękach limfatycznych

Podstawowe zasady bandażowania przy obrzęku limfatycznym

Zabieg ten określany jest bandażowaniem wielowarstwowym. Na przygotowaną i umytą kończynę zakłada się ochronnie bawełniany rękaw lub nogawkę (w zależności o tego, czy bandażujemy rękę lub nogę).

Następnie bandażuje się dłoń lub stopę (każdy palec osobno), aby zabezpieczyć dystalne części kończyn. 

Kolejną warstwę stanowią miękkie bandaże z waty lub pianki poliuretanowej. Warstwa ta ma za zadanie wyrównać zniekształcenia, chronić i ewentualnie wchłonąć wyciekającą limfę w przypadku limfotoku. 

Ostatnią warstwę stanowią bandaże o niskiej i średniej rozciągliwości. Kończynę bandażuje się w odpowiedni sposób z zachowaniem zasady stopniowania ciśnienia (im bliżej ciała tym mniejszy nacisk). Szacuje się, że zakres ucisku powinien wynosić 20-60 mmHg. 

Przyzwyczajając pacjenta do dyskomfortu, bandaże utrzymujemy w pierwszych dniach przez kilka godzin dziennie, pomału wydłużając czas. 

Bandażowanie to trudna technika i zazwyczaj stosuje się ją na oddziałach szpitalnych, a w warunkach domowych zamienia na odpowiednio dobraną odzież uciskową

Inne sposoby leczenia obrzęku limfatycznego

Najlepszym rozwiązaniem w przypadku obrzęków limfatycznych jest zastosowanie wszystkich zabiegów jednocześnie. Takim rozwiązaniem jest Kompleksowa Terapia Przeciwobrzękowa, czyli:

  • manualny drenaż limfatyczny,
  • kompresjoterapia z użyciem bandaży, odzieży kompresyjnej czy aparatów z pompowanymi mankietami,
  • regularna aktywność fizyczna,
  • zdrowa dieta. 

Drenaż limfatyczny lub presoterapia

Drenaż limfatyczny polega na pobudzeniu układu limfatycznego do pracy, przyspieszając tym samym usuwanie obrzęku oraz ułatwiając wydalanie nadmiaru płynów i toksyn. Manualny drenaż limfatyczny polega na delikatnym i powolnym masażu. Podczas sesji terapeuta wykonuje specjalne ruchy okrężne, wzdłużne, przepychające i pompujące w kierunku najbliższych węzłów chłonnych. Te ruchy są wykonywane z niewielkim naciskiem, aby uniknąć uszkodzenia naczyń limfatycznych i zapewnić bezpieczny przepływ limfy.

Zabieg ten jest często wybierany ze względu na bezpieczeństwo i minimalizowanie nieprzyjemnych dla pacjenta odczuć. Ważne jest jednak regularne stosowanie, na które nie zawsze można sobie pozwolić.

Alternatywą dla manualnego drenażu limfatycznego jest presoterapia, czyli drenaż limfatyczny wykonywany za pomocą urządzenia. Zabieg ten polega na założeniu specjalnych mankietów na kończyny, które podczas drenażu wypełniają się powietrzem, powodując kompresję i przepchnięcie płynów z dystalnych części.

Drenaż limfatyczny na obrzęki

Docisk mankietów można samodzielnie zmieniać, dostosowując się do odczuć pacjenta, aby zabieg nie powodował dolegliwości bólowych.

Presoterapię, dzięki nowoczesnym i kompaktowym aparatom do drenażu limfatycznego, można wykonywać samodzielnie w domu. Regularne stosowanie pozwala na uzyskanie zadowalających efektów w krótkim czasie. Do codziennej terapii przeciwobrzękowej stworzyliśmy domowe aparaty do drenażu limfatycznego, które posiadają odpowiednie programy i są łatwe w obsłudze. Urządzenia te są certyfikowane przez Polskie Towarzystwo Limfologiczne.

Odzież uciskowa 

Odzież uciskowa to specjalna odzież na kończyny, która wywiera nacisk na poszczególne części ciała. Najczęściej są to: 

  • rajstopy uciskowe, pończochy czy podkolanówki,
  • rękawy uciskowe w przypadku kończyn górnych.

Wymieniona odzież wywiera nacisk na tkanki, co może pomóc w zapobieganiu gromadzenia się płynów.

Odzież uciskowa dobierana jest indywidualnie pod wymiar danej kończyny. Pomiarów należy dokonać rano, w pozycji stojącej i referencyjnych miejscach. Wybiera się również klasę ucisku, w zależności od stopnia zaawansowania i korektywności obrzęku. Wybór odzieży uciskowej powinien być skonsultowany ze specjalistą.

Angelika Sosulska-Zielezińska

Fizjoterapeutka, absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Jej głównym zainteresowaniem jest fizjoterapia pediatryczna, w szczególności praca z niemowlętami. Zajmuje się pracą dydaktyczną i edukacją na żywo i w internecie.

  • Data wpisu: 26 kwietnia 2024
  • Kategoria: Obrzęki