Lipodemia – leczenie i ćwiczenia

Lipodemia, czyli obrzęk tłuszczowy, jest często nierozpoznawana lub błędnie diagnozowana. Jednak świadomość tej choroby jest coraz większa, choć jej diagnostyka różnicowa wciąż może stanowić wyzwanie. W artykule przedstawiamy kilka możliwości leczenia lipodemii poprzez zastosowanie zabiegów i ćwiczeń, ale trzeba pamiętać, że każdy organizm jest inny i należy podchodzić do każdego przypadku indywidualnie. 

Czym jest lipodemia?

Lipodemia jest przewlekłą chorobą gospodarki lipidowej (tłuszczów), objawiającą się obustronnym, symetrycznym obrzękiem kończyn dolnych. 

Spowodowana jest zaburzeniem symetrycznego rozmieszczenia i magazynowania tkanki tłuszczowej, połączonym z rozrostem poszczególnych komórek tłuszczowych.

Przyczyna tej choroby nie jest znana. Diagnoza opiera się o obraz kliniczny, czyli występowanie charakterystycznych objawów. 

Lipodemia dotyka prawie wyłącznie kobiety, a w przypadku 15% obrzęk lipidowy zgłaszany był u kogoś z rodziny. Występuje głównie w kończynach dolnych i rzadko towarzyszy jej obrzęk kończyn górnych. Obrzęk kończyn dolnych obserwuje się między miednicą a kostką (stopy nie są obrzęknięte). Szczegółową charakterystykę tego typu obrzęku przedstawiamy w artykule pt. Obrzęk lipidowy a obrzęk limfatyczny – czym się różnią?

Lipodemia – jak leczyć?

W przypadku lipodemii, ze względu na niemożność określenia przyczyny, leczenie skupia się na łagodzeniu objawów. Sposoby działania to przede wszystkim:

• terapia przeciwzastoinowa i manualny masaż limfatyczny, 
• kompresjoterapia, 
• liposukcja,
• presoterapia, czyli mechaniczny masaż limfatyczny.

Kompleksowa Terapia Przeciwzastoinowa z manualnym drenażem limfatycznym

Drenaż limfatyczny jest przyjemny i bezbolesny, ale trzeba go stosować regularnie, żeby dawał dobre rezultaty (co wiąże się z dużymi kosztami). Manualnie wykonuje go masażysta lub fizjoterapeuta. 

Drenaż ma za zadanie redukcję obwodu kończyn, poprawę odżywienia i ukrwienia skóry, ulgę w bólu i zniesienie uczucia ciężkich nóg oraz zapobieganie powstawaniu żylaków i pajączków. 

Kompresjoterapia (bandażowanie i odzież kompresyjna)

Bandażowanie jest stosowane najczęściej, gdy nie ma już innej możliwości leczenia, w przypadku zaawansowanej choroby albo przed wyborem gotowych wyrobów uciskowych (żeby pobrać miarę). Bandażowanie ma przede wszystkim: 

• zmniejszyć obwody w momencie, gdy występuje komponenta limfatyczna, 
• zredukować ból i tkliwość, 
• poprawić wygląd skóry.

W przypadku odzieży kompresyjnej mamy kilka możliwości, a wybór odpowiedniej jest podyktowany tym, jaką powierzchnię ciała zajmuje obrzęk oraz jak ciężki jest stan pacjentki. 

W przypadku występowania lipodemii w okolicy pośladków, bioder i wewnętrznej stronie kolan (tzw. bryczesy) zaleca się stosowanie rajstop, a nie pończoch. Do ćwiczeń polecane są legginsy kompresyjne. 

Stopień kompresji odzieży jest uzależniony od stadium choroby – im cięższy stan, tym większy stopień kompresji. Odzież kompresyjna jest pomocna w profilaktyce i redukcji obrzęków limfatycznych, zmniejszeniu bólu i tkliwości oraz profilaktyce występowania chorób układu krążenia np. żylaków, pajączków, zakrzepicy żył głębokich, zapalenia żył.

Liposukcja jako zabieg operacyjny

Liposukcja to najskuteczniejsza procedura, aby znacznie zmniejszyć obwody. W przeciwieństwie do pozostałych procedur, nie ma na celu eliminacji cieczy nagromadzonej w tkankach, a zminimalizowanie albo usunięcie patologicznej tkanki tłuszczowej. 

Zabieg polega na odsysaniu tłuszczu za pomocą cienkich kaniuli, które połączone są do urządzenia ssącego. Stosowane obecnie metody są bezpieczne i skuteczne, jednak należy pamiętać, że jest to zabieg operacyjny, co wiąże się z ryzykiem i obciążającym stanem po operacji. 

Warto przygotować swoje ciało przed zabiegiem i pamiętać, że po nim konieczna jest fizjoterapia (ze względu na tymczasową skłonność do opuchlizny) i noszenie odzieży kompresyjnej.

Presoterapia

Przerywana kompresja pneumatyczna polega na zastosowaniu aparatu z mankietami zakładanymi na kończyny górne lub dolne. Daje bardzo dobre rezultaty w łagodzeniu różnego rodzaju obrzęków, w tym obrzęku tłuszczowego. Zabieg można przeprowadzić z użyciem aparatu CarePump EXPERT8, przeznaczonego dla profesjonalistów.

Urządzenie to posiada dwa programy przeznaczone do leczenia obrzęków tłuszczowych:

1. Program standardowy – pompuje komory jedna po drugiej, z utrzymaniem ciśnienia w poprzednio napełnionych komorach z wyjątkiem komory pierwszej, gdyż stopy są wolne od obrzęku tłuszczowego.
2. Program przyspieszony – mankiet pompuje się po dwie komory jednocześnie (czyli dwa razy szybciej niż program standardowy), z zachowaniem gradientu i utrzymaniem ciśnienia w poprzednio napełnionych komorach. Program przeznaczony dla osób z większą wrażliwością bólową na ucisk.

Dieta i aktywność fizyczna

W przypadku lipodemii bardzo ważna jest również odpowiednia dieta i aktywność fizyczna. Choroba ta polega na powstawaniu obrzęku w związku z patologicznie zmienioną tkanką tłuszczową. Katowanie się dietą i ćwiczeniami za wszelką cenę nie przyniesie zamierzonych skutków, a nawet może pogorszyć stan pacjenta.

Ćwiczenia w lipidemii

Niezalecaną formą wysiłku są ćwiczenia z obciążeniem i wykonywanie podskoków. Zalecane są formy mniej dynamiczne: ćwiczenia w wodzie, joga i pilates, stretching, ćwiczenia oddechowe, nordic walking i rekreacyjna jazda na rowerze (bez zbędnych obciążeń). Podczas ćwiczeń, za wyjątkiem aktywności w wodzie, należy nosić odzież uciskową. 

W przypadku aktywności fizycznej ważne jest stopniowanie wysiłku. Każda osoba powinna mieć spersonalizowany plan działania, dostosowany do możliwości organizmu.