Lipoedema, czyli “choroba grubych nóg” – jak można złagodzić jej objawy?

Lipoedema, popularnie określana jako “choroba grubych nóg”, to przewlekły stan związany z niekontrolowanym odkładaniem się tkanki tłuszczowej, najczęściej w kończynach dolnych. Dotyka zazwyczaj kobiety i jest nie lada wyzwaniem, jeśli chodzi o usunięcie objawów. Katowanie się ćwiczeniami i dietą w tym przypadku nie pomoże. Co w takim razie można zastosować, aby złagodzić objawy lipoedemy?

Czym jest lipoedema

Lipoedema to przewlekłe zaburzenie rozmieszczenia tkanki tłuszczowej. Dotyczy głównie kobiet i charakteryzuje się gromadzeniem tkanki tłuszczowej w obrębie nóg (uda, pośladki), ale nie dotyczy stóp i dłoni. Często mylona jest z otyłością i obrzękiem limfatycznym.

Wyróżnia się pięć typów lipoedemy:

• Typ I: Tłuszcz znajduje się między pępkiem a biodrami.
• Typ II: Tłuszcz znajduje się między miednicą a kolanami.
• Typ III: Tłuszcz znajduje się między miednicą a kostkami.
• Typ IV: Tłuszcz znajduje się między ramionami a nadgarstkami.
• Typ V: Tłuszcz znajduje się między kolanami a kostkami.

Przyczyny choroby grubych nóg

Dokładna przyczyna lipoedemy nie jest znana. Szacuje się, że w 20-60% przypadków występuje ona rodzinnie, więc można przypuszczać, że skłonności genetyczne i dziedziczne mogą mieć wpływ na rozwój choroby.

W związku z występowaniem choroby prawie wyłącznie u kobiet oraz rozpoczęciem występowania lub pogorszeniem się stanu w okresie dojrzewania, ciąży, menopauzy czy w momencie, gdy przyjmuje się doustne środki antykoncepcyjne, przypuszcza się, że lipoedema może mieć również związek z hormonami.

Objawy lipoedemy

Lipoedema objawia się zazwyczaj symetrycznym powiększeniem obrysów. Dotyczy obu kończyn dolnych (zazwyczaj zajęte są pośladki i uda), ale może pojawiać się również w kończynach górnych.

Mogą występować również dolegliwości bólowe, przybierające formy od łagodnych do ciężkich, oraz występujących ciągle lub tylko w niektórych przypadkach. Temu wszystkiemu towarzyszy uczucie ciężkich nóg i uczucie zmęczenia.

Na skórze bardzo łatwo pojawiają się siniaki. W odpowiedzi na dietę i ćwiczenia obserwuje się chudnięcie górnej części ciała bez znaczących zmian w obrębie dolnych partii.

Diagnostyka lipoedemy

Diagnostyka lipoedemy zaczyna się od wizyty lekarskiej, podczas której specjalista przeprowadzi wywiad i badanie przedmiotowe. Kluczowa będzie ocena objawów i typowego obrazu klinicznego. Należy przeprowadzić dobrą diagnostykę różnicową, aby nie pomylić lipoedemy z obrzękiem limfatycznym czy otyłością.

Zobacz: Jaki lekarz od lipodemii i obrzęków limfatycznych?

Jak leczyć chorobę grubych nóg?

Ze względu na brak jednoznacznej przyczyny niemożliwe jest wyleczenie pacjenta z lipoedemy. Wszystkie strategie polegają na łagodzeniu objawów bólowych i redukcji stanu zapalnego.

Można zacząć od prostych nieinwazyjnych metod i stopniowo, jeśli zajdzie taka potrzeba, przejść do bardziej złożonych i inwazyjnych. Podstawą w codziennym funkcjonowaniu będą dieta i ćwiczenia, jednak nie w kontekście chudnięcia i spalania tłuszczów. Dieta przeciwzapalna ma spowolnić tempo lipoedemy, zwłaszcza gdy diagnoza była postawiona dość wcześnie. Należy ograniczyć produkty, które zawierają:

• cukier dodany,
• chemicznie modyfikowane tłuszcze,
• produkty o dużej zawartości soli,
• rafinowane zboża oraz gluten.

Ćwiczenia z kolei mają za zadanie poprawić bądź utrzymać mobilność w stawach, zmniejszyć ich obciążenie oraz zredukować obrzęk.

Dodatkowo stosuje się leki i suplementy, które mogą pomóc w redukcji obrzęków i stanów zapalnych.

Można zastosować manualny drenaż limfatyczny, który może usprawnić krążenie, odżywić i dotlenić skórę, wspomóc redukcję wtórnego obrzęku i przygotować tkanki do innych ewentualnych zabiegów.

Kolejnym ważnym elementem jest kompresjoterapia. W przypadku choroby grubych nóg dobrze sprawdzają się pończochy uciskowe. Stopniowany ucisk wywiera odpowiednie ciśnienie na tkanki, dzięki czemu następuje redukcja obrzęków.

Wsparciem w leczeniu objawowym jest również presoterapia. Nie usuwa ona tłuszczu, jednak wspomaga metabolizm tkanki tłuszczowej i poprawia mikrokrążenie.

Zabieg zmniejsza napięcie i ból kończyn, przynosi subiektywną ulgę i działa relaksująco. W zaawansowanych stadiach presoterapia pomaga również usprawnić odpływ limfy, co zmniejsza powstały wtórny obrzęk limfatyczny. Do tego typu zabiegów przeznaczone są domowe aparaty do drenażu limfatycznego.

W przypadku zaawansowanego stanu i braku poprawy leczeniem zachowawczym można zastosować metody inwazyjne. Pierwszym wyborem jest liposukcja, która może usunąć tłuszcz i pomóc zmniejszyć dolegliwości bólowe, poprawiając mobilność pacjentów. Jest to podstawowa metoda, która bardzo często jest wybierana, jednak współcześnie można skorzystać z wielu innowacyjnych metod, które nie będą takie urazowe i bolesne. Więcej o nich piszemy w artykule pt. Zabiegi wyszczuplające a drenaż limfatyczny – pobudzanie metabolizmu uwolnionego tłuszczu.