Rola drenażu limfatycznego w rehabilitacji osób leżących

Długotrwałe przebywanie w pozycji leżącej może nieść negatywne konsekwencje dla zdrowia, dlatego należy odpowiednio zaprogramować proces rehabilitacji, aby powikłań związanych z pozycją leżącą było jak najmniej. Zazwyczaj sytuacja ta dotyczy osób starszych, ale może być również związana z operacją lub poważną chorobą u młodszych osób. Jak drenaż limfatyczny może wspomóc proces rehabilitacji?

Rehabilitacja osób leżących

Rehabilitacja osób leżących odnosi się do pacjentów, którzy z powodu choroby, ogólnego osłabienia czy operacji są zmuszeni do przebywania w pozycji leżącej przez dłuższy czas. Takie osoby mają ograniczoną zdolność do samodzielnego poruszania się, co może mieć konsekwencje zdrowotne np. w postaci odleżyn, zaników mięśniowych, zaburzonej pracy układu krążenia czy utraty mobilności.

Najczęściej takie stany dotyczą osób starszych. Długotrwałe unieruchomienie może być konsekwencją:

• złamania, szczególnie niebezpieczne są złamania w obrębie biodra u osób starszych,
• choroby zwyrodnieniowej stawów, zwłaszcza biodrowego i kolanowego,
• udaru mózgu,
• zaawansowanej choroby Parkinsona, stwardnienia rozsianego i uszkodzenia rdzenia kręgowego,
• przewlekłej niewydolności serca, zawału mięśnia sercowego,
• zatorowości płucnej lub ciężkiego zapalenia płuc,
• zaawansowanych stadiów choroby nowotworowej,
• stanów pooperacyjnych,
• ciężkich infekcji czy niektórych chorób zakaźnych jak COVID-19.

Cele rehabilitacji osoby leżącej

Rehabilitacja osób leżących to wszystkie działania, które podejmują specjaliści i pacjent, aby wspomóc proces powrotu do pełnej możliwej sprawności. Program jest dostosowany do indywidualnych uwarunkowań i obejmuje ćwiczenia bierne, ćwiczenia czynne, mobilizacje, drenaż limfatyczny, ćwiczenia oddechowe, a także profilaktykę odleżyn i przykurczy.

Te wszystkie działania mają za zadanie:

• przyspieszenie powrotu do zdrowia,
• zmniejszenie bólu,
• poprawę ruchomości,
• zapobieganie zanikom mięśniowym,
• zwiększenie siły mięśniowej,
• poprawę wydolności krążeniowo-oddechowej,
• poprawę równowagi i koordynacji,
• przeciwdziałanie powstawaniu odleżyn,
• poprawę samodzielności i samopoczucia.

Drenaż limfatyczny w rehabilitacji osób leżących

Drenaż limfatyczny to odmiana masażu, którą wykonuje się u osób z obrzękami limfatycznymi, po urazach czy operacjach. Można go stosować w formie manualnego masażu lub zabiegu mechanicznego z użyciem aparatu. Osoby unieruchomione zazwyczaj wymagają procedur, które można stosować w łóżku. O ile pacjent nie jest na oddziale szpitalnym i nie ma zapewnionej opieki fizjoterapeuty czy masażysty, to trudno o codzienne wykonywanie drenaży przez specjalistę w domu pacjenta.

Natomiast bardzo dobrym rozwiązaniem jest wówczas presoterapia domowa, czyli zabieg z użyciem aparatu i mankietów, które można wykonywać samodzielnie. Zabieg jest bardzo łatwy do przeprowadzenia, ponieważ domowe aparaty do drenażu limfatycznego posiadają gotowe programy terapeutyczne. Wystarczy więc założyć mankiety, podpiąć urządzenie, wybrać odpowiedni program i poczekać aż zabieg dobiegnie końca.

Należy jednak pamiętać, że jak każdy zabieg medyczny, drenaż ma swoje wskazania i przeciwwskazania, o czym więcej można przeczytać w artykule pt. Wskazania i przeciwwskazania do drenażu limfatycznego.

Drenaż limfatyczny u osób unieruchomionych będzie spełniał trochę inne funkcje w zależności od wieku i stanu pacjenta.

W przypadku osób młodszych, które ze względu na uraz, chorobę czy operację muszą zostać unieruchomione drenaż będzie wsparciem w redukcji obrzęku i w szybszym powrocie do zdrowia.

W przypadku osób starszych układ limfatyczny i krwionośny nie działają już tak sprawnie, gdyż wraz z wiekiem zmniejsza się ich efektywność, występują problemy z przepływem i gromadzenie się płynów, następuje spowolnienie regeneracji i pogorszenie odżywienia. Osoby przebywające długotrwale w pozycji leżącej są narażone na zastój płynów w kończynach, dlatego taki zabieg zapobiega obrzękom i przyczynia się do lepszego krążenia krwi i limfy. Te elementy są kluczowe dla osób z małą aktywnością fizyczną.

Dodatkowo długie unieruchomienie zwiększa ryzyko zakrzepicy żył głębokich, a dzięki drenażowi można poprawić przepływ krwi i to ryzyko zredukować. Przebywanie długotrwale w jednej pozycji zwiększa również ryzyko powstawania odleżyn ze względu na utrudnienie przepływu krwi, niedotlenienie i uszkodzenie tkanek. Dzięki zabiegowi przepływ krwi się poprawia, a tkanki są lepiej odżywione i dotlenione, co zmniejsza ryzyko powstawania odleżyn. Drenaż limfatyczny przyspiesza również regenerację, dzięki szybszemu usuwaniu produktów przemiany materii i lepszemu odżywieniu komórek w obrębie pola zabiegowego.