Choroby układu limfatycznego - jak rozpoznać najczęstsze schorzenia?

Układ limfatyczny to przede wszystkim biegnąca przez całe ciało sieć naczyń limfatycznych z węzłami chłonnymi, ale w jego skład wchodzą również takie narządy jak grasica czy migdałki. Jakie choroby tego układu mogą nas dotknąć? Jak się je leczy?

Funkcje układu limfatycznego

Układ limfatyczny (chłonny) wpływa na naszą odporność, bo to on wytwarza ważne dla układu immunologicznego limfocyty i wprowadza je do krwioobiegu, a także odpowiada za usuwanie szkodliwych substancji z organizmu, które przez węzły chłonne odprowadzane są do nerek i następnie wydalane.

Choroby układu limfatycznego

Te struktury, jak każde inne, zagrożone są różnymi chorobami. Jednak zaburzenia limfatyczne są specyficzne. Należą do nich m.in.:

• obrzęk limfatyczny - pierwotny lub wtórny,
• zapalenie naczyń limfatycznych,
• zapalenie węzłów chłonnych,
• zapalenie migdałków, angina,
• choroby nowotworowe - chłoniaki, w tym białaczki.

Chłoniaki 

Chłoniaki to grupa nowotworów, atakujących układ limfatyczny, które mogą objawiać się powiększonymi, ale niebolącymi węzłami chłonnymi, uczuciem duszności, kaszlem, a także różnymi objawami ogólnymi. 

Jeśli lekarz będzie miał podstawy do niepokoju, może zalecić takie badania jak morfologia krwi, RTG i/lub USG.

Zapalenie migdałków 

To stosunkowo często spotykana choroba limfatyczna. Infekcja zwykle jest wirusowa, choć może też być bakteryjna. Przypomina przeziębienie, ale w ostrzejszym przebiegu (najczęściej dotyczy to anginy) może także objawiać się silnym bólem gardła i gorączką.

W wersji łagodnej choroba może minąć leczona domowymi sposobami, natomiast w przypadku anginy konieczne będzie wsparcie lekarza i prawdopodobnie przyjmowanie antybiotyku. Nie warto ignorować choroby, bo nieleczona angina może prowadzić do różnego rodzaju powikłań.

Zapalenie węzłów chłonnych

Typowe dla takiej infekcji (o dowolnym podłożu: bakteryjnym, wirusowym, pasożytniczym czy grzybiczym) będzie powiększenie chorych węzłów chłonnych i ból, może pojawić się także gorączka lub zaczerwienienie w okolicy objętej infekcją. 

Warto pamiętać, że taki stan niekoniecznie musi dotyczyć węzłów chłonnych szyi. Leczenie zależne będzie od lokalizacji problemu, ale zwykle wymaga użycia leków. 

Ostre zapalenie naczyń limfatycznych

Zapalenie naczyń chłonnych może być konsekwencją nieleczonej lub niedoleczonej infekcji albo skutkiem zakażenia rany. 

W miarę rozwoju choroby na kończynach widoczne będą charakterystyczne czerwone pręgi, odznaczające zajęte naczynia limfatyczne. Poza tym mogą pojawić się takie objawy jak wysoka temperatura, dreszcze, bóle głowy czy złe samopoczucie. 

W przypadku zapalenia naczyń limfatycznych lekarz zaleci przyjmowanie antybiotyku, leków przeciwzapalnych i przeciwbólowych.

Obrzęk limfatyczny

Obrzęki limfatyczne dzielą się na pierwotne, czyli wynikające z nieprawidłowej budowy układu, i wtórne, będące konsekwencją urazu albo choroby (np. zapalenia naczyń chłonnych). Polegają one na tym, że - przez problemy z odprowadzaniem chłonki - tworzą się zastoje limfatyczne, najczęściej w kończynach. 

Obrzęk nie jest bolesny, a po naciśnięciu palcem na skórze na jakiś czas pozostaje wgłębienie. Jednak wraz z rozwojem choroby opuchlizna nie tylko powiększa się, ale i twardnieje, a zmiany stają się coraz trudniejsze do odwrócenia. Tak zaawansowany etap choroby określa się słoniowacizną.

Zastoje limfatyczne, kiedy są objawem innej, nieleczonej choroby, będą nawracać. Dlatego kluczowe dla leczenia obrzęku limfatycznego jest ustalenie jego przyczyny. 

W przypadku obrzęków pierwotnych lub powodowanych schorzeniami nieuleczalnymi stosuje się leczenie objawowe: odzież uciskową, ćwiczenia poprawiające krążenie (to praca mięśni jest głównym stymulatorem przepływu chłonki), unoszenie kończyn powyżej poziomu ciała, a także drenaż limfatyczny. Co ważne, najlepsze efekty daje korzystanie z nich także w celach profilaktycznych, nie dopiero wtedy, kiedy problem nawróci.

Zastoje limfatyczne a masaż 

Drenaż limfatyczny to rodzaj masażu uciskowego, który jest jedną z najlepszych metod walki z obrzękami limfatycznymi. Może być wykonywany manualnie przez specjalistę, lub mechanicznie za pomocą aparatu do drenażu limfatycznego. W trudnych przypadkach, kiedy np. trzeba ominąć skaleczone miejsce, ręce fizjoterapeuty mogą okazać się niezbędne, ale bardzo często mechaniczny drenaż jest równie dobrym rozwiązaniem.

Niektóre sprzęty do drenażu limfatycznego, jak CarePump, przeznaczone są do użytku domowego. Dobre urządzenia pozwalają ustawić parametry (ciśnienie, czas, tryb pracy), które umożliwiają korzystanie z zabiegu na różnych etapach choroby. Możliwość wykonywania ich codziennie we własnym salonie jest bardzo komfortowa. Szczególnie doceniają to osoby cierpiące na choroby przewlekłe, które oszczędzają w ten sposób sporo czasu i pieniędzy, a przy tym częściej unikają nieprzyjemnych nawrotów dolegliwości.

Przed zastosowaniem drenażu konieczna jest konsultacja ze specjalistą, by wykluczyć przeciwwskazania i ustalić tryb prowadzenia zabiegów. Nie należy stosować żadnej metody leczenia bez profesjonalnej diagnozy. Jak widać, symptomy różnych schorzeń układu limfatycznego mogą być do siebie podobne, a niektóre z dolegliwości mogą być objawem choroby lub powikłaniem, dlatego każdy przypadek wymaga indywidualnej oceny i podejścia do leczenia.