Mastektomia i co dalej? Rehabilitacja oraz ćwiczenia

Mastektomia to zarówno trudne przeżycie psychiczne, jak i duże wyzwanie dla organizmu. By wesprzeć ciało w rekonwalescencji, konieczny jest długi proces rehabilitacji, która opiera się w dużej mierze na ćwiczeniach. Jakie problemy mogą pojawić się po operacji i jak wygląda dalsza droga do zdrowia? Jakie metody fizykalne mogą być przydatne? O tym wszystkim piszemy poniżej.

Konsekwencje zdrowotne mastektomii

Mastektomia to operacja usunięcia piersi, która jest elementem terapii nowotworu piersi. Może ona dotyczyć jednej lub obu piersi, w całości lub częściowo. Wiąże się to z naruszeniem całej okolicznej struktury - powięzi, mięśni, układu limfatycznego i wielu innych. 

Istotny jest także aspekt psychiczny - wielu kobietom trudno jest po mastektomii zaakceptować tak duże zmiany w swoim ciele. Dlatego tak ważne jest przygotowanie do zabiegu oraz właściwa opieka po nim - zarówno fizyczna, jak i psychiczna.

Mastektomia - i co dalej? Zmiany po operacji

Zabieg nie pozostaje bez wpływu także na tkanki, które nie zostały bezpośrednio urażone. Organizm tworzy złożona konstrukcja zależnych od siebie elementów, przez co po mastektomii mogą pojawić się takie problemy, jak przykurcze, osłabienie lub zanik mięśni, uszkodzenie nerwów, ograniczona ruchomość klatki piersiowej i ręki, bóle fantomowe, zaburzenia symetrii ciała, spadek wydolności układu oddechowego czy układu krążenia.

Poza tym oczywiście trzeba zaopiekować się raną pooperacyjną, blizną oraz obrzękiem limfatycznym, który jest częstym powikłaniem, zwłaszcza jeśli zabieg objął też wycięcie węzłów chłonnych.

Mastektomia - rehabilitacja przed zabiegiem?

By operowana osoba lepiej przeszła okres rekonwalescencji, jeszcze przed operacją zaleca się wzmocnienie mięśni i zwiększenie mobilności stawowej, które po zabiegu na pewno ucierpią. Pacjentka powinna się także nauczyć, jak właściwie układać i ćwiczyć chorą rękę.

Rehabilitacja po mastektomii

Metody i cele rehabilitacji zmieniają się w zależności od etapu leczenia. Ćwiczenia w pierwszych dniach po operacji skupiają się na terapii ułożeniowej oraz usprawnianiu pracy układów krążenia i oddechowego (w tym nauka oddychania przeponą i kaszlu), a także pionizacji. W miarę możliwości od samego początku poleca się kobietom po mastektomii odpowiednie delikatne, spokojne automasaże.

W późniejszych dniach włącza się terapię manualną, masaż limfatyczny, kinesiotaping przeciwobrzękowy, kompresjoterapię i ćwiczenia w odciążeniu, mające na celu podtrzymanie zakresu ruchu ręką. Dopiero z czasem stopniowo eliminuje się odciążenie i dodaje obciążenia. 

Odpowiednie ćwiczenia po mastektomii zaleci nam indywidualnie specjalista - ich dobór może się bowiem różnić w zależności od zakresu operacji, innych rodzajów leczenia czy jego etapu.

W dłuższej perspektywie ważne są terapia przeciwobrzękowa, terapia blizny oraz zadbanie o poprawną postawę i ogólną sprawność pacjentki. Na tym etapie ćwiczenia po mastektomii mogą obejmować spacery, marsze albo jazdę na rowerze stacjonarnym. Przez cały okres rekonwalescencji należy jednak uważać, by treningi nie były intensywne - duże obciążenia mogą bowiem nasilić takie problemy jak na przykład obrzęki limfatyczne.

Nowoczesna fizjoterapia po mastektomii

Poza kinezyterapią, czyli ćwiczeniami, w rehabilitacji po mastektomii wesprzeć nas mogą nowoczesne metody fizjoterapii, przede wszystkim mechaniczny drenaż limfatyczny, który wykonuje się specjalnym aparatem do presoterapii, takim jak CarePump. Zestaw do presoterapii składa się z rękawa z kilkoma komorami, które połączone są odpowiednią taśmą z urządzeniem, wtłaczającym do nich powietrze. W ten sposób mankiet wywiera lekki ucisk na kończynę, pobudzając układy krwionośny i limfatyczny oraz przepychając chłonkę od przedramienia w kierunku klatki piersiowej i węzłów chłonnych. 

Aparatem CarePump terapię można przeprowadzać samodzielnie w domu, co jest dobrym rozwiązaniem dla osób zmagających się z obrzękami przewlekle – a to niestety po mastektomii może się zdarzyć. Warto wtedy drenaż wykonywać nie tylko wtedy, kiedy pojawi się obrzęk, ale także regularnie w celach profilaktycznych.