Jak wrócić do formy po kontuzji? Rehabilitacja pourazowa w gabinecie i w domu

Kontuzje mogą być trudnymi doświadczeniami, które wpływają nie tylko na naszą sprawność fizyczną, ale również na samopoczucie emocjonalne. W momencie, gdy nasze ciało zostaje naruszone, organizm rozpoczyna proces naprawy i regeneracji. Po kontuzji następuje seria złożonych procesów biologicznych, które prowadzą do powrotu do zdrowia. Wyjaśniamy, jakie terapie wspomagają rehabilitację pourazową.

Jak przebiega regeneracja po kontuzji?

Po kontuzji lub urazie organizm przechodzi przez szereg złożonych procesów biologicznych, mających na celu naprawę i regenerację uszkodzonych tkanek. 

Na początku uraz wywołuje reakcję zapalną. Układ immunologiczny reaguje na uszkodzenia, uwalniając substancje zapalne, które przyciągają komórki odpornościowe do obszaru urazu. Wzrasta przepuszczalność naczyń krwionośnych, co prowadzi do wylewu płynów i komórek zapalnych do uszkodzonego obszaru. 

Następnie komórki uszkodzonej tkanki rozpoczynają intensywne podziały, tworzą się nowe komórki i nowe naczynia krwionośne, aby zaopatrzyć uszkodzony obszar w krew i składniki odżywcze. 

Po zakończeniu okresu naprawczego następuje faza remodelowania, czy tkanki stopniowo nabierają swojej pierwotnej struktury i funkcji. Gdy dojdzie do naprawy na etapie tkankowym, następuje proces przywracania pełnej sprawności.

Rehabilitacja pourazowa i jej cele

Rehabilitacja pourazowa jest nieodłączną częścią procesu rekonwalescencji po kontuzji i ma miejsce prawie na każdym etapie wyżej wymienionego procesu pourazowego. Najczęściej do urazu dochodzi w przypadku: upadku, przeciążenia, wypadku komunikacyjnego czy innego niespodziewanego zdarzenia.

Rehabilitacja pourazowa to zestaw odpowiednio dobranych zabiegów i ćwiczeń, które prowadzą do poprawy codziennego funkcjonowania. 

Jej głównym celem jest przywrócenie pacjentowi pełnej sprawności fizycznej, emocjonalnej oraz społecznej, która została zaburzona w wyniku kontuzji czy urazu. Ponadto rehabilitacja pourazowa spełnia następujące cele:

• poprawa i odzyskanie sprawności sprzed urazu,
• poprawa i przywrócenie zakresu ruchu,
• wzmocnienie mięśni,
• minimalizacja dyskomfortu związanego z urazem,
• przeciwdziałanie powikłaniom po unieruchomieniu,
• zapobieganie kolejnym urazom. 

Zabiegi i terapie wchodzące w skład rehabilitacji pourazowej

Rodzaj zastosowanych zabiegów w przypadku rehabilitacji pourazowej uzależniony jest od uszkodzonych struktur, stanu pacjenta i ewentualnej interwencji chirurgicznej. To nie tylko elementy z zakresu fizjoterapii, ale również wsparcie psychologiczne, gdyż uraz może wiązać się z unieruchomieniem i upośledzeniem funkcji, na skutek czego może dojść do depresji, zaburzeń lękowych czy nawet uzależnień. 

W przypadku fizjoterapii najczęściej wykorzystuje się: 

• kinezyterapię,
• fizykoterapię,
• trening funkcjonalny,
• masaż i drenaż limfatyczny,
• kinesiotaping.

Kinezyterapia

Kinezyterapia to odpowiednio dobrane ćwiczenia do stanu pacjenta. Na początku są to zazwyczaj ćwiczenia bierne, czynno-bierne lub samowspomagane, które pozwalają na odciążenie. Później ćwiczenia izometryczne, czynne w odciążeniu i stopniowo przechodzi się do ćwiczeń czynnych, wykonywanych w pełnym zakresie i z obciążeniem swojego ciała.

Aby kontuzja nie nawracała, warto wzmocnić mięśnie poprzez ćwiczenia z zewnętrznym oporem, ćwiczenia równoważne i na niestabilnym podłożu. 

Fizykoterapia

Zabiegi z zakresu fizykoterapii wybiera się w zależności od celu, jaki chcemy w danym momencie uzyskać. Można wspomóc się zabiegami, które mają działać przeciwbólowo, przeciwobrzękowo, przeciwzapalnie, rozluźniająco, wzmacniająco czy pobudzająco. Można odżywić tkanki, przyspieszyć proces regeneracji czy stymulować zrost kości. 

Trening funkcjonalny

Trening funkcjonalny to specjalny rodzaj aktywności fizycznej, który wspiera poprawę funkcji. Poprzez odpowiednio dobrane ćwiczenia wzmacniające, wykonywane w pełnym zakresie, pozwala na szybsze osiąganie pełnej sprawności. 

Masaż i drenaż limfatyczny

Masaż i drenaż limfatyczny wspomagają proces gojenia. Masaż, poprzez manipulację tkanek miękkich, może pomóc w zmniejszeniu napięcia mięśniowego, złagodzeniu bólu, poprawie krążenia krwi i limfy, poprawie elastyczności tkanek oraz złagodzeniu zrostów i blizn.

Drenaż limfatyczny to technika delikatniejsza, która redukuje obrzęki, zmniejsza ból oraz przyspiesza proces regeneracji poprzez usuwanie toksyn i substancji odpadowych z organizmu.

Kinesiotaping 

Kinesiotaping to zabieg wykorzystujący specjalne plastry, które naklejane są na skórę. Może wspomagać mięśnie, więzadła, wchłanianie obrzęku i krwiaków oraz działać przeciwbólowo. Chętnie stosowany jako technika wspomagająca.

Rehabilitacja pourazowa w domu

Oczywiście rehabilitacja pourazowa to w dużej mierze zabiegi przeprowadzane przez specjalistę lub wykonywane pod jego nadzorem. Jednak ważne są również zalecenia domowe i ich przestrzeganie, gdyż mogą one polepszyć stan i wpłynąć na szybszy przebieg rehabilitacji lub wydłużać ten proces. 

Pacjent powinien być zaangażowany w proces rekonwalescencji na każdym kroku. Może on wykonywać wybrane ćwiczenia w domu, zadbać o prawidłową postawę, relaksację czy ćwiczenia oddechowe. Ważne będzie również unikanie czynników, które mogą pogorszyć stan urazowy.

Część specjalistycznych zabiegów można również wykonywać w warunkach domowych. Takimi przykładami są krioterapia miejscowa z zastosowaniem okładów chłodzących, automasaż i mobilizacje tkankowe czy mechaniczny drenaż limfatyczny.

Nowoczesne aparaty do mechanicznego drenażu limfatycznego, jak seria Economic naszej marki CarePump, są przystosowane do użytku domowego. Aparaty mają przejrzysty wyświetlacz, są kompaktowe i intuicyjne w obsłudze. Dodatkowo urządzenia te posiadają już wbudowany program „ Terapia pourazowa”, który pozwala szybciej uporać się ze skutkami kontuzji.

Domowe aparaty do drenażu limfatycznego różnią się ilością komór, które obsługują, a im jest ona wyższa, tym bardziej skuteczny jest zabieg drenażu. Informacja o ilości komór zawarta jest w nazwie aparatu i tak:

• CarePump Lite4 to aparat czterokomorowy,
• CarePump Lite6 to aparat sześciokomorowy,
• CarePump Lite8 to aparat ośmiokomorowy.

Do tych aparatów należy dokupić mankiety na część ciała, która uległa kontuzji, czyli np. na nogi, rękę albo na rękę, bark i pierś.